Satranç

Satranç… Bir kelime, iki hece, yedi harf, milyonlarca farklı kombinasyon, dizilim, olasılık, hesap, strateji, saldırı, savunma, sabır, öngörü, zekâ, dikkat... Zweig’in bu eseri şimdiye dek yazılmış en iyi satranç kitaplarından biri olarak kabul edilirken, o, anlatım gücü ile bu oyun hakkında ufacık bir fikri olmayan okuyucuların dahi aklını çelmeyi başararak kalemindeki yetkinliğinin bir başka zaferini daha yakalamıştır.
“Kendi tecrübemden çok iyi biliyordum ki kralların oyununun gizemli bir çekiciliği vardı. İnsanoğlunun icat ettiği bütün oyunların en eşsiz olanı, kendini rastlantının her türlü zorlamasının dışında tutabilirdi ve zafer taçlarını yalnızca zihne, dahası zihinsel yeti¬nin belirli bir biçimine borçluydu. Ancak, daha satranca bir oyun dediğimiz anda, hakaret sayılacak bir sınırlamayla kabahat işle¬miyor muyuz?
…
Bütün karşıtlıkların yetkin bir birleşimi; sonsuz kadar eski, ama yine de ebediyen yeni; kuruluşu mekanik ama yine de etkisi hayal gücünde; geometrik katı bir mekânla sınırlı ve aynı zamanda kombinasyonlarıyla sınırsız; sürekli gelişen ama yine de durağan, sonunda hiçbir şeye götürmeyen bir dü¬şünce, hiçbir işlemi olmayan bir matematik, temeli olmayan sa¬natsal bir mimari yapı ve bunlardan var oluşu ve varlığıyla tüm kitaplardan ve yapıtlardan kanıtlanmış biçim¬de daha kalıcı, bütün halklara ve zamanlara ait olan tek oyun ve kimse hangi tanrının onu, can sıkıntısını gidermek, du¬yuları keskinleştirmek, ruhu dinlendirmek için yeryüzüne getir¬diğini bilmiyor. Sonu ve başı neredeydi bu oyunun?”