Mutlakıyetçi Devletin Kökenleri

Feodalizmden kapitalizme gec¸is¸ ve bu gec¸is¸in toplumsal yapıda yarattıgˆı do¨nu¨s¸u¨m, uzun yıllardır tarihyazımının temel tartıs¸ma konularından biridir. Perry Anderson, erken Modern C¸agˆ ile Avrupa’da ha^kimiyetini ilan eden Mutlakıyetc¸iligˆi, bu do¨nu¨s¸u¨mu¨n merkezi^ siyasal teması olarak ele alıyor. Batı ve Dogˆu Avrupa’nın toplumsal yapılarının birbirinden ayrılan ve birbirini tamamlayan niteliklerinin kars¸ılas¸tırmalı tarih perspektifiyle ele alındıgˆı Mutlakıyetc¸i Devletin Ko¨kenleri, devletlerin dogˆa ve yapılarının evrimindeki c¸es¸itliligˆi benzerlik ve kars¸ıtlıklarının ac¸ıgˆa c¸ıkarılması yoluyla inceliyor. Antikiteden Feodalizme Gec¸is¸ler’in izinden giden bu klasikles¸mis¸ c¸alıs¸ma, iktisadi yapıyla toplumsal ve siyasal yapı arasındaki ilis¸kilerden yola c¸ıkarak c¸ok boyutlu bir yaklas¸ım sergiliyor. Avrupa ile sınırlı kalmayan Anderson, “Asya Tipi U¨retim Tarzı” kavramsallas¸tırmasının gec¸erliligˆini I·sla^m du¨nyası, Japon feodalizmi ve C¸in o¨rnegˆi u¨zerinden tartıs¸ırken, birbirinden ayrı olay ve bu¨tu¨ncu¨l yapıların benzerlik ve farklılıklarını ortaya koyuyor.

“Bir yu¨zyıl sonra, devletin tu¨mu¨yle ortadan kaldırılması devrimci sosyalizmin ha^la^ hedeflerinden birisi olarak ortadadır. Ancak, onun kesin olarak yok olus¸una verilen fevkalade o¨nem, onun tarihteki varlıgˆının tu¨m agˆırlıgˆına tanıklık etmektedir. Mutlakıyetc¸ilik, modern du¨nyadaki ilk uluslararası devlet sistemi, sırlarını ya da bize o¨gˆretecegˆi dersleri hic¸bir s¸ekilde tu¨ketmemis¸tir. Bu c¸alıs¸manın hedefi bunların bazılarının tartıs¸ılmasına katkıda bulunmaktır (...) Bu birbirini izleyen ve kars¸ıt altu¨st olus¸larla sembolles¸en kıtanın bo¨lu¨nmu¨s¸lu¨gˆu¨nu¨n sonuc¸ları ha^la^ bizimledir.”

PERRY ANDERSON